Իզուր չէ, որ ընկույզի միջուկը նման է մարդկային ուղեղի։ Միջին դարերում այն կարծիքն էր տիրում, թե հունական ընկույզն ակտիվորեն մեղմում է գլխացավը։
XVIII դարի ռուս բժիշկներն ընկույզն «ուղեղի տոն» էին անվանում։ Իսկ հին հունական պատմաբան Հերոդոտոսը պնդում էր, որ հին Բաբելոնի քրմերը հասարակ մարդկանց արգելում էին հունական ընկույզ ուտել, քանի որ այն բարերար ազդեցություն է գործում մտավոր գործունեության վրա, իսկ դա ռամիկներին հարկավոր չէ։
Իհարկե, հունական ընկույզի գաղտնիքը ոչ թե նրա ձեւի մեջ է, այլ՝ բաղադրության։ Այն հարուստ է C, B1, B2, PP վիտամիններով, կարոտինով, հինոններով ու եթերայուղերով, բջջանյութով, երկաթի եւ կոբալտի աղերով, ցինկով։ Բացի այդ, ընկույզը ֆոլիաթթվի եւ կալցիումի անփոխարինելի աղբյուր է։ Օրական գոնե 2 ընկույզ ուտելու դեպքում հիշողությունն զգալիորեն կլավանա։ Իսկ օրական 4 ընկույզը կլիցքավորի հակաօքսիդանտներով, կբարելավի իմունիտետն ու բջիջների պաշտպանությունը։ Եվրոպական շատ ժողովուրդներ հունական ընկույզը համարում էին հսկաների կերակուր, եւ ոչ՝ անհիմն։ Նրանում պարունակվող նուտրիենտներն իսկապես օգտակար են մարզումներից հետո մկանների ամրապնդման համար եւ նպաստում են հոգնածության հաղթահարմանը։ Բացի այդ, հունական ընկույզի միջուկում շատ են մագնիումն ու կալիումը, որոնք անհրաժեշտ են սրտի առողջության համար։ Թեեւ ընկույզի մեջ մոտ 70% ճարպ կա, դրանց մեծ մասը չհագեցած եւ օգտակար են։
Հունական ընկույզին հատուկ նուրբ համը հիանալիորեն զուգակցվում է խնձորի եւ տանձի, բազուկի եւ գազարի, նեխուրի եւ սմբուկի, սերուցքային կարագի, տարբեր պանիրների հետ։ Այն լայնորեն կիրառվում է նաեւ մեղրի, օշարակի, հավի մսի, մաղադանոսի եւ համեմի, ծովաբողկի ու սխտորի հետ։ Հունական ընկույզն ավելի հաճախ օգտագործում են քաղցր թխվածքների՝ տորթերի, փախլավայի, բուլկիների մեջ։ Ընկույզը հիանալիորեն լրացնում է աղցանների, թանձրապուրների, պաշտետների համը։ Մեզ հայտնի է, որ Արեւելքում եւ բալկանյան երկրներում չհասունացած ընկույզից շատ համեղ ու օգտակար մուրաբա են պատրաստում։
Առանձին համադամ է ընկույզի նրբահամ ու բուրավետ յուղը։ Այն ավելի լավ է չտապակել, այլ ավելացնել աղցաններին ու սառը խորտիկներին։
Հասուն հունական ընկույզն իր կալորիականությամբ երկու անգամ գերազանցում է սպիտակ հացին։ Հնդկական ընկույզի 100 գրամ միջուկը 850 կկալ է պարունակում։
Ընկույզն ընտրելիս անհրաժեշտ է խնամքով տնտղել կեղեւները։ Դրանք ճաքեր եւ անցքեր չպետք է ունենան։ Իսկ մաքրած ընկույզ գնելիս հարկավոր է ուշադրություն դարձնել, որ միջուկներն ամբողջական, բաց գույնի եւ խրթխրթան լինեն։
Հիշեք, որ ընկույզը հոկտեմբերին են հավաքում։ Բաց մի թողեք նոր բերքը։
Ընկույզն ավելի լավ է մանրացնել ձեռքով կամ կիսալուսնաձեւ դանակի օգնությամբ։
Ի դեպ, կիսահում ընկույզը կարելի է նաեւ առանց կտրտելու թթու դնել։ Դրա համար կանաչ ընկույզները լցնում են համեմված քացախի մեջ, իսկ պատրաստ լինելուց հետո մատուցում մսով կերակրատեսակների հետ։
Հունական ընկույզի յուղ, պոպոքի յուղ, @nkuyzi yux, popoqi yux, масло грецкого оре 
